1991 ve 1992’de AMD ve Intel, her zamankinden daha yüksek saat hızına sahip 486 ve 386 işlemcilerle birbirlerini geride bıraktılar. Ancak Mart 1993’te Intel, Pentium ile yeni bir mikro mimari tanıttı – kısaca P5. Bu, Intel’in yönergeleri çiftlere ayırabilen ve bunları kendi ALU’ları ile iki ardışık düzende yürütebilen ilk süper skala işlemcisiydi. Ancak, her şey “sırasıyla” gitti: Bir ardışık düzen çalışmayı bitirdiğinde, devam etmeden önce diğerinin bitmesini beklemek zorunda kalabilir. Ancak Pentium’da Intel’in yüzde 25’e kadar performans artışı vaat ettiği bir Şube Tahmin Birimi de vardı.
O zamandan beri tüm Intel işlemcileri gibi, işlemci de makineye özgü kayıtların (MSR) yanı sıra talimatlar ve veriler için ayrı L1 önbelleklerine sahipti. Bunlar da günümüze kadar gelebilmiş ve sayısız işlevi yerine getirmektedir. 64 bitlik bir veri yolu aracılığıyla harici olarak iletişim kurar.
Bununla birlikte, 60 veya 66 MHz’lik ilk sürümler, birçok kıyaslamada daha yüksek saat hızına sahip ve çok daha ucuz 486DX4 yongaları tarafından kolayca geride bırakıldı. Ancak bu, kayan noktalı aritmetik için doğru değildi çünkü Pentium’un yeni çarpma ve bölme birimleri geleneksel olan her şeyi gölgede bıraktı. Bununla birlikte, ilk sürümler kötü şöhretli FDIV hatasını da içeriyordu – ama bu başka bir hikaye.
sunucu hazır
1992 Intel Pentium’un 0,8 mikron fabrikasyondan 3,1 milyon transistörü gösteren kalıp görüntüsü (mikrografı)
(Resim: Intel)
Başka bir yeniliğin önemi ancak daha sonra anlaşıldı: MESI protokolü sayesinde Pentium, diğer işlemcilerle önbellek uyumlu bir şekilde çalışabiliyordu. Sonra Çok İşlemcili Bağlantı Veriyolu (MPI veri yolu) vardı. Bu, Pentium’u çok işlemcili sistemlere bağlamayı kolaylaştırdı.
Intel ayrıca Pentium için, o zamanlar henüz yeni olan Periferik Bileşen Ara Bağlantı Yerel Veri Yolu veya kısaca PCI veri yolu için tasarlanmış 430LX (Mercury) yonga setini de sağladı. O zamanlar, düzgün bir anakart yonga seti gerçekten birkaç ayrı yongadan oluşuyordu; bu durumda PCI Önbellek ve Bellek Denetleyicisi (PCMC) 82434LX, Yerel Veri Yolu Hızlandırıcı 82433LX ve gerekirse bir sistem G/Ç modülü.
Pentium ile Intel, sunucu pazarını fethetmenin temellerini attı. Ancak, x86 sunucuları ancak 1995’te Pentium Pro ile gerçek anlamda yükselişe geçti ve bu da sıra dışı yürütmeyi de beraberinde getirdi. Başlangıçta alay konusu olan x86 teknolojisi, sunucu pazarına yıllarca hakim oldu. Zaman zaman, Intel’in Xeon’ları pazarın yüzde 90’ından fazlasına sahipti.
MMX ve SIMD
Intel Pentium Pro
1993’te 120 MHz’e kadar Pentium P54C ve son olarak 233 MHz ve L1 önbelleği iki katına çıkarak 32 KB’ye ulaşan P55C geldi – artı çok önemli bir yenilik, MMX adı verilen ilk SIMD vektör birimi (tek komut, çoklu veri). Bu Çoklu Ortam Uzantısı, x87 kayıtlarının alt 64 bitini kullanarak iki adet 32 bitlik tamsayı işlemini (ya 4×16 bit ya da 8×8 bit) paralel olarak gerçekleştirdi.
Ancak çok geçmeden Pentium soketi 5/7 için rekabet başladı. 1996 baharında AMD, daha sonra K5 olarak adlandırılan 5k86’yı çıkardı. NexGen Nx686’ya geri dönen AMD K6, 1997’den itibaren daha başarılı oldu. Sıra dışı yürütme ve spekülatif yürütme ile bir RISC çekirdeği içeriyordu. K6-II daha sonra 3DNow ile getirildi! Intel’in MMX’inden farklı olarak kayan noktalı sayıları da işleyebilen bir SIMD birimi.
Podcast Bit Gürültüsü: RISC ve CISC:
(ciw)
Haberin Sonu
O zamandan beri tüm Intel işlemcileri gibi, işlemci de makineye özgü kayıtların (MSR) yanı sıra talimatlar ve veriler için ayrı L1 önbelleklerine sahipti. Bunlar da günümüze kadar gelebilmiş ve sayısız işlevi yerine getirmektedir. 64 bitlik bir veri yolu aracılığıyla harici olarak iletişim kurar.
Bununla birlikte, 60 veya 66 MHz’lik ilk sürümler, birçok kıyaslamada daha yüksek saat hızına sahip ve çok daha ucuz 486DX4 yongaları tarafından kolayca geride bırakıldı. Ancak bu, kayan noktalı aritmetik için doğru değildi çünkü Pentium’un yeni çarpma ve bölme birimleri geleneksel olan her şeyi gölgede bıraktı. Bununla birlikte, ilk sürümler kötü şöhretli FDIV hatasını da içeriyordu – ama bu başka bir hikaye.
sunucu hazır
1992 Intel Pentium’un 0,8 mikron fabrikasyondan 3,1 milyon transistörü gösteren kalıp görüntüsü (mikrografı)
(Resim: Intel)
Başka bir yeniliğin önemi ancak daha sonra anlaşıldı: MESI protokolü sayesinde Pentium, diğer işlemcilerle önbellek uyumlu bir şekilde çalışabiliyordu. Sonra Çok İşlemcili Bağlantı Veriyolu (MPI veri yolu) vardı. Bu, Pentium’u çok işlemcili sistemlere bağlamayı kolaylaştırdı.
Intel ayrıca Pentium için, o zamanlar henüz yeni olan Periferik Bileşen Ara Bağlantı Yerel Veri Yolu veya kısaca PCI veri yolu için tasarlanmış 430LX (Mercury) yonga setini de sağladı. O zamanlar, düzgün bir anakart yonga seti gerçekten birkaç ayrı yongadan oluşuyordu; bu durumda PCI Önbellek ve Bellek Denetleyicisi (PCMC) 82434LX, Yerel Veri Yolu Hızlandırıcı 82433LX ve gerekirse bir sistem G/Ç modülü.
Pentium ile Intel, sunucu pazarını fethetmenin temellerini attı. Ancak, x86 sunucuları ancak 1995’te Pentium Pro ile gerçek anlamda yükselişe geçti ve bu da sıra dışı yürütmeyi de beraberinde getirdi. Başlangıçta alay konusu olan x86 teknolojisi, sunucu pazarına yıllarca hakim oldu. Zaman zaman, Intel’in Xeon’ları pazarın yüzde 90’ından fazlasına sahipti.
MMX ve SIMD
Intel Pentium Pro
1993’te 120 MHz’e kadar Pentium P54C ve son olarak 233 MHz ve L1 önbelleği iki katına çıkarak 32 KB’ye ulaşan P55C geldi – artı çok önemli bir yenilik, MMX adı verilen ilk SIMD vektör birimi (tek komut, çoklu veri). Bu Çoklu Ortam Uzantısı, x87 kayıtlarının alt 64 bitini kullanarak iki adet 32 bitlik tamsayı işlemini (ya 4×16 bit ya da 8×8 bit) paralel olarak gerçekleştirdi.
Ancak çok geçmeden Pentium soketi 5/7 için rekabet başladı. 1996 baharında AMD, daha sonra K5 olarak adlandırılan 5k86’yı çıkardı. NexGen Nx686’ya geri dönen AMD K6, 1997’den itibaren daha başarılı oldu. Sıra dışı yürütme ve spekülatif yürütme ile bir RISC çekirdeği içeriyordu. K6-II daha sonra 3DNow ile getirildi! Intel’in MMX’inden farklı olarak kayan noktalı sayıları da işleyebilen bir SIMD birimi.
Podcast Bit Gürültüsü: RISC ve CISC:
(ciw)
Haberin Sonu