Düzce Fayı nedir, hangi fay sınırı üstündedir? (Düzce’de bulunan faal faylar)

Samuag

New member
Düzce fay çizgisi, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) üzerinde yer almaktadır. Doğuda Karlıova yöresinden başlayarak ülkenin kuzey yarısının doğu batı tarafından uzunluktan boya kat eder. Düzce’de meydana gelen zelzelenin akabinde, bölgede bulunan faal fay çizgileri merak ediliyor. Pekala, Düzce Fayı nedir?

DÜZCE FAYI NEDİR?

Düzce havzasının morfomojik olarak güneyden sonlandıran bu fay Akyazı-Kaynaşlı içinde 70 km. uzunluğundadır. Birbirini bütünleyen üç alt kesimden oluşan Düzce fayı sağ taraflı doğrultulu atılımlı faal bir faydır. Akyazı kısmında kuvaterner öncesi temel kayalar içerisinde izlenmektedir.

Düzce havzası kısmında ise genelde bir daha kuvaterner yaşlı alüvyonlarla temel kayalar içinde dokunak oluşturmaktadır. Günümüz morfolojisinde izlenen drenaj özellikleri; fay sarplıkları, ötelenmiş dere ve sırtlar bu fayın aktivitesini gösteren datalardır.

Fayın aktivitesi 17 Ağustos ve 12 Kasım sarsıntılarıyla de ortaya çıkmıştır. 17 Ağustos sarsıntısında gelişmiş olan 130 km. uzunluğundaki yüzey kırığının 30 km.lik doğu kısmı Düzce fayı üzerinde yer almaktadır. Bu zelzele Düzce fayının Efteni gölüne kadar olan kısmında gerçekleşmiştir.

12 Kasım 1999 sarsıntısında Düzce fayının doğu kısmında olan Efteni Gölü ile Bolu’nun kuzey batısında Pirahmetler içinde kırılmıştır. (Bu sarsıntıda yaklaşık kırılan fayın uzunluğu 45 km.’dir.)


DÜZCE’DE BULUNAN FAAL FAYLAR

Düzce havzası ülkemizin en kıymetli etkin faylarından olan Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerinde yer almaktadır. Bu fay, doğuda Karlıova yöresinden başlayarak ülkenin kuzey yarısının doğu batı istikametinden uzunluktan boya kat eder.

Bolu yöresine kadar genelde tek kırıklardan meydana gelen dar bir zonda izlenen bu fay, bolu batısında (Dokurcum Vadisi) çatallanır. Ve iki ana kola ayrılarak Marmara Denizine hakikat uzanır. Sakarya-Düzce yöresindeki Hendek fayları da KAF sistemine katılır ve foy zonunun genişliği 40 km.’ye ulaşır.

Düzce havzasında yer alan yerleşmeler son yüzyılda bu zonda bulunan faal fayların oluşturduğu büyük sarsıntıların yıkıcı tesirinde kalmıştır.

1944, 1957 ve 1967 senelerındaki sarsıntılar bu fayın Bolu Abant ve Abant Gölü-Adapazarı Ovası içinde yüzey faylanması oluşmuştur. Düzce havzasına en yakın olan ve sarsıntı potansiyeli taşıyan faal faylar ise bu havzanın oluşumuna yol açmış bulunan Düzce, Hendek fayları etkin fay karakterindedir. Çilimli fayı ise muhtemel etkin bir faydır.


HENDEK FAYI

Düzce havzası batısında Sapanca gölü-Hendek-Cumayeri içinde uzanan Kuzey doğu, güney batı uzanımlı Hendek fayı olarak bilinmektedir. Sağ taraflı doğrultulu atılımlı olan bu fay yaklaşık 50 km. uzunluğundadır. Adapazarı ovasında olasılı olarak haritalanmış olan bu fay Hendek-Cumayeri içinde 25 km.lik kısmında morfolojik olarak hayli barizdir. Morfolojide sağ istikamette ötelenmeler ve büyük boyutlu basınç sırlarının gelişmiş olduğu zonda kuvaterner yaşlı Karapürçek formasyonu fay tarafınca kesilmekte, fay bu formasyonla temel kayalar içerisinde yer almaktadır. 1994 Düzce-Hendek sarsıntısı olasılıkla bu fay üzerinde gerçekleşmiştir. Fay üzerinde son sarsıntılardan Hendek kuzey batısında yüzey yarığı oluşmuştur. Oluşan bu kırık sağ istikametli doğrultulu atılımlıdır. Kırık boyunca küçük boyutlu deformasyonlar 2-5 cm. içinde sağ istikametli ötelenmeler gelişmiştir. Fay üzerinde gelişen ve boyutu ile oransız olan bu yüzey kırılması 17 Ağustos zelzelesi ile Hendek fayı üzerinde çok gerilim birikimi olduğunu gösteren bir bilgi olarak kabul edilebilir.

ÇİLİMLİ FAYI

Düzce havzası kuzeyinde Cumayeri-Konuralp içinde uzanır. Yaklaşık 13 km. uzunluğunda olan bu fay güney batıdaki Hendek fayının devamında yer alır. Kuzey batı-güney doğu genel doğrultulu olan fay kuzeydeki Odunluk Dağı ile Düzce Havzası tabanı içindeki morfolojik diskordansa karşılık gelmektedir. Fay çizgisi boyunca epey sayıda kaynak dizilimi gözlenmiştir. Bu özellikleri göz önüne alınarak Çilimli Fayı olasılı etkin bir fay olarak değerlendirilmiştir.