Elektrikli ve elektronik atıklara yeni düzenleme

Professional

New member
Atık elektrikli ve elektronik eşyaların etrafa hassas geri kazanım ve bertarafının sağlanması dâhil olmak üzere insan sıhhatinin ve etrafın korunmasına katkıda bulunmak emeliyle elektrikli ve elektronik eşyalarda ziyanlı unsurların kullanmasının kısıtlanmasına ait yol ve temeller bir daha belirlendi. Bu kapsamda, elektronik eşya üreticileri, yılda en az bir sefer marka ve model gözetmeksizin atık elektrikli elektronik eşyaların aktif biçimde toplanması için geri alma kampanyaları düzenleyecek ve toplumsal medyada duyuracak. Türkiye’de yerleşik olmayan üreticiler tarafınca piyasaya elektrikli ve elektronik eşya arz eden üreticiler, Türkiye’ye yetkili temsilci atayacak. Yapılan düzenlemelerle atık elektrikli elektronik eşyaların toplanması ve sürece tesislerine taşınmasının daha aktif ve etrafa uyumlu biçimde gerçekleştirilmesi hedefleniyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, gün geçtikçe çeşitliliği ve kullanım alanı artan ve buna bağlı olarak süratle ve yüksek ölçülerde atık oluşmasına niye olan elektrikli elektronik eşyaların kullanması hakkında “Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Kimi Ziyanlı Hususların kullanmasının Kısıtlanması” ve “Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Yönetimi” yönetmeliklerini bir daha belirledi. Bakanlık tarafınca yapılan düzenlemelerin akabinde bugün Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliklerdeki değişiklikler hakkında açıklama yapıldı. Yapılan açıklamada, insan sıhhatinin ve etrafın korunmasına katkıda bulunmak maksadıyla elektrikli-elektronik eşyaların dizaynından başlayarak üretimi, piyasaya sürülmesi ve atık olarak idaresi de dahil olmak üzere tüm süreçlerinde döngüsel iktisat prensiplerinin uygulanmasına yönelik düzenlemeler yapıldığı kaydedildi.

“ÜRETİCİLER, YENİ TASARIM ESERLERDE GERİ DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ GEREÇLER KULLANMAYA ÖNCELİK VERECEK”

Sürdürülebilir biçimde etrafın korunmasının amaçlandığı, “Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların İdaresi Yönetmeliği” ulusal ölçekli strateji ve siyasetler göz önünde bulundurularak Avrupa Birliği (AB) mevzuatına ahengi çerçevesinde bir daha düzenlendi.

Türkiye’de yerleşik olmayan üreticiler tarafınca piyasaya elektrikli ve elektronik eşya arz eden üreticilerin, Türkiye’ye yetkili temsilci ataması mecburiliği getirildi.

Elektrikli ve elektronik eşyaların tasarımı ve üretimi sırasında mamüllerin atık olduktan daha sonra basitçe parçalanması, ayrıştırılması, bir daha kullanıma hazırlanması ve geri kazanılması için üreticilere yükümlülükler verildi. Yeni düzenleme ile üreticilere, geri dönüşümünü ve geri kazanımını kolaylaştıracak materyal ve modülleri kullanmaları ve tıpkı vakitte yeni tasarım mamüllerinde teknik açıdan uygun olması durumunda geri dönüştürülmüş materyal kullanmasına öncelik vermesine yönelik yükümlülükler getirildi. Üreticiler yılda en az bir kere marka, model, üreticisi ve muhtevasına bakılmaksızın evsel nitelikteki atık elektrikli ve elektronik eşyaları münferiden yahut dağıtıcılarla iş birliği ortasında geri alma kampanyaları düzenleyerek toplumsal medyada dâhil olmak üzere uygun bağlantı kanallarıyla kamuoyuna duyuracak.

“TRANSFER NOKTALARINA ‘ÇEVRE LİSANSI’ ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ GETİRİLDİ”

Mevcut yönetmelikte yer alan “Aktarma Merkezleri”nin, “Transfer Noktaları” olarak bir daha düzenlendiği ve etraf lisansı alınması yükümlülüğü getirildiği bilgisi de Bakanlık açıklamasında yer aldı.

Mülga Atık Elektrikli ve elektronik Eşyaların Denetimi Yönetmeliğinde yer alan “aktarma merkezleri”, “transfer noktaları” olarak bir daha düzenlenerek etraf müsaade ve lisans evrakı alınması yükümlülüğü getirildi. Bu düzenlemeyle atık elektrikli elektronik eşyaların toplanması ve sürece tesislerine taşınmasının daha aktif ve etrafa uyumlu biçimde gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Atık elektrikli elektronik eşya sürece tesisleri, bir daha kullanıma hazırlama tesislerinin etraf lisansları, kelam konusu yönetmeliğin kapsamındaki elektrikli elektronik eşya kategorileri özelinde verilecek. Bu uygulamayla atık haline gelmiş elektrikli elektronik eşyaların birebir gayeyle bir daha kullanmasına imkân tanıyacak tesislerin kriterleri düzenlenerek döngüsel iktisat vizyonu çerçevesinde atık haline gelmiş eserlere ikinci bir kullanım ömrü sağlanmış olacak.

Atık elektrikli elektronik eşya sürece tesisleri ve bir daha kullanıma hazırlama tesislerinin ülke genelinde birebir kaidelerde kurulmasının temini gayesiyle atık elektrikli elektronik Sürece Tesislerinin “TS 13615 – Atık elektrikli ve elektronik eşya sürece tesisleri için kurallar” standardında, yeni kullanıma hazırlama tesislerinin ise “TS EN 50614- Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipmanın bir daha Kullanıma Hazırlanması İçin Gereklilikler” standardında verilen kuralları sağlaması mecburiliği getirildi.

“ELEKTRİKLİ-ELEKTRONİK EŞYALARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜNDE ÖNLEMLER ALINACAK”

Açıklamada, Bakanlık tarafınca elektrikli eşyaların üretimi, toplanması, işlenmesi süreçlerinin takip edileceği, kısıtlama ve yasaklamaları da içeren gerekli önlemlerin alınacağı vurgulandı.

Bakanlık tarafınca, yeni Avrupa Birliği (AB) mevzuatına ahengi çerçevesinde “Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Kimi Ziyanlı Unsurların kullanmasının Kısıtlanmasına Ait Yönetmelik” ile insan sıhhatinin ve etrafın korunmasına katkıda bulunmak hedefiyle elektrikli ve elektronik eşyalarda tehlikeli hususların kullanmasının kısıtlanmasına ait metot ve asılların belirlendiği belirtildi.

Piyasaya arz edilen elektrikli ve elektronik eşyalar ve bu elektrikli ve elektronik eşyaların tamiratına, bir daha kullanmasına, fonksiyonlarının güncellenmesine yahut kapasitesinin artırılmasına yönelik kabloları ve yedek kesimleri dâhil olmak üzere elektrikli ve elektronik eşyalarda kullanması kısıtlanan hususlara yer verildi. Yönetmelik kapsamındaki elektrikli ve elektronik eşyaların piyasa nezareti ve kontrolü 9 Temmuz 2021 tarihindeki ve 4269 sayılı Cumhurbaşkanı sonucu ile yürürlüğe konulan “Ürünlerin Piyasa Nezareti ve Kontrolüne Dair Çerçeve Yönetmelik” kararları doğrultusunda gerçekleştirileceği açıklandı.

Elektrikli ve elektronik eşyalarda kullanması kısıtlanan unsurlar ve bu unsurların makul durumlarda müsaade edilen azami konsantrasyon bedellerine ait konuların belirlendiği bildirildi.