RAM
New member
Nobelli ekonomist Krugman: Türkiye klasik bir gelişen piyasa krizi yaşıyor
Dünya genelinde ‘hissedar kapitalizminden paydaş kapitalizmine geçiş’ sürecinde yaşanan dönüşümün yarattığı riskler ve fırsatlar, Türkiye Kalite Derneği’nin (KalDer) düzenlediği ’30. Kalite Kongresi’nde tartışıldı. Kongrenin bu yılki en dikkat cazibeli konukları içinde ise Nobel ödüllü, ABD’li iktisat profesörü Paul Krugman yer aldı.
Bloomberg HT’nin haberine nazaran pandeminin artık sonu gelmeyen bir endemiye dönüştüğünü vurgulayan Krugman, şu açıklamaları yaptı:
Beşerler bununla yaşamaya alıştı. Fakat süreç, global manada ekonomik, sıhhat, tedarik zincirleri ve daha birfazlaca alanda büyük yıkımlara niye oldu. Pandeminin iktisat üstündeki etkisinin sonuna gelmedik. Pandeminin en fecî tesiri geride kalmış üzere gözükse de insanların ortasında büyük yıkımlar var.
Bütün tedarik zincirleri de süreçten etkilendi. Dünyada değerli kıtlıklar yaşanmaya başladı. Olağanda ucuz olan, kıymetsiz emtialar, epey değerli hale geldi. örneğin çipler, araba çipleri… En sofistike çipler değil bunlar lakin şu anda bunları bulmakta kahır var. Bunun üzere, bu sıradan, ucuz şeylerin bulunamaması, enflasyonun ortaya çıkması, otomotiv bölümündeki kıtlık bunun en büyük göstergesi.
Çok önemli enflasyon var. ABD’de de tıpkı biçimde. Endüstride hammaddeleri bulabilmek konusunda zorluklar var. Sıkıntılar şüphesiz halledilebilir. Ayrıyeten beşerler yeni işler bulma konusunda zorluk çekiyorlar ancak bir yandan da istifalar kelam konusu. Beşerler sisteme olan reaksiyonlarını istifa ederek gösteriyor. hiç bir şeyin bu sistemde uzun mühlet ayakta kalamayacağına şahit olduğumuz bir duraklama periyodundan geçiyoruz. Bu artık ‘yıkımcıl’ bir global süreç.
1939’da olup bitenlerle birebir şeylerin olduğunu düşünebilirsiniz fakat hayır, değil. ABD’de, birebir biçimde İngiltere’de de bir savaş esnasında yüksek fiyatla çalışanlar ile düşük fiyatla çalışanlar içinde birtakım farklılıklar ortaya çıkar. Bu bu biçimde bir yansıma değildi. Şu anda bir fazlaca çalışan fark ediyor ki aslında çalışma saatleri hayli uzun, konutta kalabilir ya da erken emekli olabilirler ya da öbür bir şey yapabilirler, hayallerinin peşinden koşabilirler. Bir öbür değişim de iş dünyasının birbiriyle olan bağlantısı, bunu bir daha düşünmek gerekiyor.
Kovid ekonomik krizi, eşsiz bir kriz. Evvelki ekonomik krizlerle kıyaslayamazsınız.
Bugün yaşadıklarımız, Kore Savaşı devrine daha epey benziyor. 1950’de de hayli fazla talep vardı, fiyatlar artmıştı. elbette, olasılıklar dünyasındayız. Şunu söyleyebiliriz ki, enflasyonun bu kadar artacağı öngörülememişti. Evet, enflasyon düşecek bir periyot. Lakin bu vakitteki siyasetler, hala asimetrik bir risk tablosuna bakıyorlar. Bu riskler niçiniyle farklı mevzular ortaya çıkacak. Sürdürülebilirlikle ilgili mesela. İklim değişikliği olağan ki. Lakin hiç bir vakit bu kadar da kolay olmamıştı tahlil bulmak. Zira artık teknoloji var. Lakin bunu yapabilmek için gerçek siyasetler ve teşviklere gereksinimi var dünyanın.
Ben bir ABD vatandaşıyım, evvelce öbür ülkelerle ilgili endişelenme lüksüm vardı, zira ABD ile ilgili telaşım yoktu. Lakin artık politik ve ekonomik olarak ABD’de de durum bu biçimde değil. Türkiye ise hem dünyada olan biten gelişmelerin tesirinde tıpkı vakitte klasik bir gelişen piyasa krizi yaşıyor. Bu, 1990’ların sonunda Çin haricindeki Asya ülkelerinde olan, 2000’lerin başında kimi Latin ülkelerinde yaşananlara benziyor. Süratle bir büyüme ve gelişme süreci ancak sıklıkla özel kesim için döviz cinsinden borçlanma risk taşıyor.
Dışarıdan gelen yatırımlarda bir dalgalanma yaşanırsa ki 2018 başından beri Türkiye bunu yaşıyor, paranın kıymet kaybetmesi ile mali istikrarlar tablosu makûs bir hal almaya başlıyor. Burada, iç talep ile kur içinde istikrar gündeme geliyor. Türkiye düşük faiz siyasetini seçti ki bu her vakit düşük enflasyon demek de değil.
20 yıl evvel Asya’da yaşanan krize baktığımızda da şunu gördük, paranın kıymetini korumak için gereğinden çok yüksek faiz siyaseti izlendi. Faizi düşük tutup kuru dalgalandırmak konusunda ya da faizi yükseltip kendi paralarının bedelini korumak konusunda geçmişte de ülkeler bir fazlaca yanılgı yaptı.
90’ların başından bu yana uzun vadeli yüksek enflasyonu Venezüella haricinde dünyada pek görmedik. Türkiye bu açıdan daha eski bir kriz tipine gerçek evriliyor olabilir. bu biçimde bir sorunun eşiğinde. Bununla ilgili spesifik bir tavsiye veremem lakin Türkiye iki tane eski senaryoyu yine yaşamaya başlıyor üzere görünüyor. Pandemi yüzünden önemli sekteye uğramış bir global ekonomimiz var. Bu üzere durumlarda en başarılı olan tertipler, temeli itimada dayalı, uygun bağlantılar kurmuş ekonomilerdir. Bu alakalar onlara sıkıntılı piyasalarda ayakta kalmayı sağlıyor.
Haber Sitelerinden Alıntıdır.
Dünya genelinde ‘hissedar kapitalizminden paydaş kapitalizmine geçiş’ sürecinde yaşanan dönüşümün yarattığı riskler ve fırsatlar, Türkiye Kalite Derneği’nin (KalDer) düzenlediği ’30. Kalite Kongresi’nde tartışıldı. Kongrenin bu yılki en dikkat cazibeli konukları içinde ise Nobel ödüllü, ABD’li iktisat profesörü Paul Krugman yer aldı.
Bloomberg HT’nin haberine nazaran pandeminin artık sonu gelmeyen bir endemiye dönüştüğünü vurgulayan Krugman, şu açıklamaları yaptı:
Beşerler bununla yaşamaya alıştı. Fakat süreç, global manada ekonomik, sıhhat, tedarik zincirleri ve daha birfazlaca alanda büyük yıkımlara niye oldu. Pandeminin iktisat üstündeki etkisinin sonuna gelmedik. Pandeminin en fecî tesiri geride kalmış üzere gözükse de insanların ortasında büyük yıkımlar var.
Bütün tedarik zincirleri de süreçten etkilendi. Dünyada değerli kıtlıklar yaşanmaya başladı. Olağanda ucuz olan, kıymetsiz emtialar, epey değerli hale geldi. örneğin çipler, araba çipleri… En sofistike çipler değil bunlar lakin şu anda bunları bulmakta kahır var. Bunun üzere, bu sıradan, ucuz şeylerin bulunamaması, enflasyonun ortaya çıkması, otomotiv bölümündeki kıtlık bunun en büyük göstergesi.
Çok önemli enflasyon var. ABD’de de tıpkı biçimde. Endüstride hammaddeleri bulabilmek konusunda zorluklar var. Sıkıntılar şüphesiz halledilebilir. Ayrıyeten beşerler yeni işler bulma konusunda zorluk çekiyorlar ancak bir yandan da istifalar kelam konusu. Beşerler sisteme olan reaksiyonlarını istifa ederek gösteriyor. hiç bir şeyin bu sistemde uzun mühlet ayakta kalamayacağına şahit olduğumuz bir duraklama periyodundan geçiyoruz. Bu artık ‘yıkımcıl’ bir global süreç.
1939’da olup bitenlerle birebir şeylerin olduğunu düşünebilirsiniz fakat hayır, değil. ABD’de, birebir biçimde İngiltere’de de bir savaş esnasında yüksek fiyatla çalışanlar ile düşük fiyatla çalışanlar içinde birtakım farklılıklar ortaya çıkar. Bu bu biçimde bir yansıma değildi. Şu anda bir fazlaca çalışan fark ediyor ki aslında çalışma saatleri hayli uzun, konutta kalabilir ya da erken emekli olabilirler ya da öbür bir şey yapabilirler, hayallerinin peşinden koşabilirler. Bir öbür değişim de iş dünyasının birbiriyle olan bağlantısı, bunu bir daha düşünmek gerekiyor.
Kovid ekonomik krizi, eşsiz bir kriz. Evvelki ekonomik krizlerle kıyaslayamazsınız.
Bugün yaşadıklarımız, Kore Savaşı devrine daha epey benziyor. 1950’de de hayli fazla talep vardı, fiyatlar artmıştı. elbette, olasılıklar dünyasındayız. Şunu söyleyebiliriz ki, enflasyonun bu kadar artacağı öngörülememişti. Evet, enflasyon düşecek bir periyot. Lakin bu vakitteki siyasetler, hala asimetrik bir risk tablosuna bakıyorlar. Bu riskler niçiniyle farklı mevzular ortaya çıkacak. Sürdürülebilirlikle ilgili mesela. İklim değişikliği olağan ki. Lakin hiç bir vakit bu kadar da kolay olmamıştı tahlil bulmak. Zira artık teknoloji var. Lakin bunu yapabilmek için gerçek siyasetler ve teşviklere gereksinimi var dünyanın.
Ben bir ABD vatandaşıyım, evvelce öbür ülkelerle ilgili endişelenme lüksüm vardı, zira ABD ile ilgili telaşım yoktu. Lakin artık politik ve ekonomik olarak ABD’de de durum bu biçimde değil. Türkiye ise hem dünyada olan biten gelişmelerin tesirinde tıpkı vakitte klasik bir gelişen piyasa krizi yaşıyor. Bu, 1990’ların sonunda Çin haricindeki Asya ülkelerinde olan, 2000’lerin başında kimi Latin ülkelerinde yaşananlara benziyor. Süratle bir büyüme ve gelişme süreci ancak sıklıkla özel kesim için döviz cinsinden borçlanma risk taşıyor.
Dışarıdan gelen yatırımlarda bir dalgalanma yaşanırsa ki 2018 başından beri Türkiye bunu yaşıyor, paranın kıymet kaybetmesi ile mali istikrarlar tablosu makûs bir hal almaya başlıyor. Burada, iç talep ile kur içinde istikrar gündeme geliyor. Türkiye düşük faiz siyasetini seçti ki bu her vakit düşük enflasyon demek de değil.
20 yıl evvel Asya’da yaşanan krize baktığımızda da şunu gördük, paranın kıymetini korumak için gereğinden çok yüksek faiz siyaseti izlendi. Faizi düşük tutup kuru dalgalandırmak konusunda ya da faizi yükseltip kendi paralarının bedelini korumak konusunda geçmişte de ülkeler bir fazlaca yanılgı yaptı.
90’ların başından bu yana uzun vadeli yüksek enflasyonu Venezüella haricinde dünyada pek görmedik. Türkiye bu açıdan daha eski bir kriz tipine gerçek evriliyor olabilir. bu biçimde bir sorunun eşiğinde. Bununla ilgili spesifik bir tavsiye veremem lakin Türkiye iki tane eski senaryoyu yine yaşamaya başlıyor üzere görünüyor. Pandemi yüzünden önemli sekteye uğramış bir global ekonomimiz var. Bu üzere durumlarda en başarılı olan tertipler, temeli itimada dayalı, uygun bağlantılar kurmuş ekonomilerdir. Bu alakalar onlara sıkıntılı piyasalarda ayakta kalmayı sağlıyor.
Haber Sitelerinden Alıntıdır.