Tüm futbolseverlerin bildiği üzere şimdiki VAR sisteminde ofsayt çizim ve tespitleri stadyumda bulunan en az 13 azamî ortalama 22 kamerayla maç esnasında yapılan çekimlere dayanarak topun çıkış anı ve ilgili oyuncuların kale çizgisine en yakın uzuvlarının VAR hakemince tespit edilmesinden daha sonra sistemin sanal olarak 3 boyutlu halde attığı mukayeseli çizgiler baz alınarak gerçekleştirilmektedir.
Santimetrelik kararlar tartışılıyor, maçın temposu düşüyor
Sistemin itimat aralığı pek yüksek bulunmasına karşın kaotik futbol ortamlarında bilhassa santimetrelik ofsayt tespitlerine her ülkede tenkit yapılabilmekte. Bilhassa ofsayt tespitlerinin vakit zaman uzun dakikalar alması oyunu soğutuyor ve maçın temposunu da düşürebiliyor.
2 yıllık Düsseldorf çalışması
Bu önemli tenkitleri dikkate alan ve FIFA ile yakın temas halinde çalışan HawkEye firması bu tenkitlere son vermek ismine farklı bir çalışmaya girerek yeni bir ofsayt tespit sistemi geliştirme yoluna gitmiş ve Düsseldorf’da 2 yıldan uzun süren çalışmaların akabinde yeni sistemi FIFA’ya tanıtmayı başarmıştır.
Bu teknoloji, VAR’ın ofsayt kararlarını izleyen taraftarlar için hem stadyumda tıpkı vakitte meskende büsbütün farklı bir tecrübe getirecek. Suratın yanı sıra kararların büyük ekranlarda ve TV’lerde anında gösterilebilmesi de futbola önemli bir katkı sağlayacaktır.
Teknik takıma de süratli sanal tahlil fırsatı
Ayrıyeten, teknik takım ve dayanak işçisi ise rastgele bir maçın rastgele bir durumunu rastgele bir oyuncu ya da pozisyon açısından taktiksel perspektiften sanal olarak izleyip değerlendirebilecektir.
İşte bu yeni sistemin ismi yarı-otomatik ofsayt sistemidir. Yarı-otomatik denmesinin sebebi ise yapay zeka programı fizikî ofsayt tespitini yapmış olsa bile bu durumun cezalandırılabilecek bir ofsayt olup olmadığı sonucunın bir daha hakemler tarafınca verilecek olmasındandır.
Yayın kameraları değil ek çatı kameraları ve program kullanılacak
Bu sistemde, şu an yürürlükteki VAR ofsayt sisteminin desteği olan ‘maçı izlediğimiz yayın kameralarından farklı olarak’ temel bilgiler; stadyumların çatılarına yerleştirilen 12 özel imal kamerayı kullanacak. Bu kameralar topun ve oyun alanında oynayan 22 futbolcunun 3 boyutlu 29 farklı sanal bedensel noktasını saniyede 50 sefer tarayarak yaptığı ölçümleri anında yapay zeka programına yollayacak, bu programın tespit ettiği bilgiler gerçek vakitli olarak değerlendirilip ofsayt imajı anında VAR hakemlerine iletilecek, bu niçinle ofsayt tespitleri saniyeler içerisinde yapılabilecek.
Birinci büyük turnuva testi Katar Arap Kupası
FIFA ve HawkEye ile yakın iş birliğinde bulunan Katar Futbol Federasyonu FIFA’nın himayesinde düzenlenen ve Asya ve Afrika’dan 12 Arap ülkesinin iştiraki ile Katar’da çağdaş stadyumlarda gerçekleştirilen FIFA Arap Kupası’nda birinci üst seviye turnuva uygulama testini de muvaffakiyetle gerçekleştirdi lakin sisteme fazla iş düşmemişti.
Birinci ofsayt gol iptali FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda
Yeni sistem bugünlerde ise 2022 FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda test ediliyor. Yeni sistemle ofsayt niçiniyle birinci resmi gol iptali de birkaç gün evvel turnuvanın birinci maçı olan Al-Jazire ve AS Pirae maçının birinci yarısının son anlarında ve yalnızca 20 saniyede gerçekleşmiş oldu!
Maksat 2022 Katar Dünya Kupası
FIFA, uygulama testleri başarılı olursa, bu yıl kasım ve aralık aylarında Katar’da düzenlenecek Dünya Kupası’nda yarı otomatik ofsayt sistemini dünyaya tanıtmayı ve birinci önemli büyük turnuva testini de muvaffakiyetle bitirmeyi hedefliyor.
2023-24 döneminde liglerde ve konfederasyonlarda kullanılabilir
Yeni uygulamanın Katar Dünya Kupası’nda da başarılı olması durumunda kullanım müsaadesinin verilerek ulusal ligler ve UEFA üzere konfederasyonlar tarafınca 2023-24 döneminden itibaren kullanılmaya başlayabileceğini düşünüyorum. olağan olarak bu durum mecburî olmayacaktır çünkü federasyonlar açısından stadyumlara yeni teknolojik kurulumların hayli önemli yeni mali yükler manasına geleceğini düşünüyorum.
tıpkı vakitte, ligimizde rekabetin önümüzdeki dönemlerde giderek artacağını düşündüğümden, bilhassa Spor Toto Üstün Lig maçları için Futbol Federasyonumuzun mevzuyu önemli olarak takip etmesi ve yatırım plan ve programına bu mevzuyu da eklemesi gerektiği fikrindeyim.
Santimetrelik kararlar tartışılıyor, maçın temposu düşüyor
Sistemin itimat aralığı pek yüksek bulunmasına karşın kaotik futbol ortamlarında bilhassa santimetrelik ofsayt tespitlerine her ülkede tenkit yapılabilmekte. Bilhassa ofsayt tespitlerinin vakit zaman uzun dakikalar alması oyunu soğutuyor ve maçın temposunu da düşürebiliyor.
2 yıllık Düsseldorf çalışması
Bu önemli tenkitleri dikkate alan ve FIFA ile yakın temas halinde çalışan HawkEye firması bu tenkitlere son vermek ismine farklı bir çalışmaya girerek yeni bir ofsayt tespit sistemi geliştirme yoluna gitmiş ve Düsseldorf’da 2 yıldan uzun süren çalışmaların akabinde yeni sistemi FIFA’ya tanıtmayı başarmıştır.
Bu teknoloji, VAR’ın ofsayt kararlarını izleyen taraftarlar için hem stadyumda tıpkı vakitte meskende büsbütün farklı bir tecrübe getirecek. Suratın yanı sıra kararların büyük ekranlarda ve TV’lerde anında gösterilebilmesi de futbola önemli bir katkı sağlayacaktır.
Teknik takıma de süratli sanal tahlil fırsatı
Ayrıyeten, teknik takım ve dayanak işçisi ise rastgele bir maçın rastgele bir durumunu rastgele bir oyuncu ya da pozisyon açısından taktiksel perspektiften sanal olarak izleyip değerlendirebilecektir.
İşte bu yeni sistemin ismi yarı-otomatik ofsayt sistemidir. Yarı-otomatik denmesinin sebebi ise yapay zeka programı fizikî ofsayt tespitini yapmış olsa bile bu durumun cezalandırılabilecek bir ofsayt olup olmadığı sonucunın bir daha hakemler tarafınca verilecek olmasındandır.
Yayın kameraları değil ek çatı kameraları ve program kullanılacak
Bu sistemde, şu an yürürlükteki VAR ofsayt sisteminin desteği olan ‘maçı izlediğimiz yayın kameralarından farklı olarak’ temel bilgiler; stadyumların çatılarına yerleştirilen 12 özel imal kamerayı kullanacak. Bu kameralar topun ve oyun alanında oynayan 22 futbolcunun 3 boyutlu 29 farklı sanal bedensel noktasını saniyede 50 sefer tarayarak yaptığı ölçümleri anında yapay zeka programına yollayacak, bu programın tespit ettiği bilgiler gerçek vakitli olarak değerlendirilip ofsayt imajı anında VAR hakemlerine iletilecek, bu niçinle ofsayt tespitleri saniyeler içerisinde yapılabilecek.
Birinci büyük turnuva testi Katar Arap Kupası
FIFA ve HawkEye ile yakın iş birliğinde bulunan Katar Futbol Federasyonu FIFA’nın himayesinde düzenlenen ve Asya ve Afrika’dan 12 Arap ülkesinin iştiraki ile Katar’da çağdaş stadyumlarda gerçekleştirilen FIFA Arap Kupası’nda birinci üst seviye turnuva uygulama testini de muvaffakiyetle gerçekleştirdi lakin sisteme fazla iş düşmemişti.
Birinci ofsayt gol iptali FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda
Yeni sistem bugünlerde ise 2022 FIFA Kulüpler Dünya Kupası’nda test ediliyor. Yeni sistemle ofsayt niçiniyle birinci resmi gol iptali de birkaç gün evvel turnuvanın birinci maçı olan Al-Jazire ve AS Pirae maçının birinci yarısının son anlarında ve yalnızca 20 saniyede gerçekleşmiş oldu!
Maksat 2022 Katar Dünya Kupası
FIFA, uygulama testleri başarılı olursa, bu yıl kasım ve aralık aylarında Katar’da düzenlenecek Dünya Kupası’nda yarı otomatik ofsayt sistemini dünyaya tanıtmayı ve birinci önemli büyük turnuva testini de muvaffakiyetle bitirmeyi hedefliyor.
2023-24 döneminde liglerde ve konfederasyonlarda kullanılabilir
Yeni uygulamanın Katar Dünya Kupası’nda da başarılı olması durumunda kullanım müsaadesinin verilerek ulusal ligler ve UEFA üzere konfederasyonlar tarafınca 2023-24 döneminden itibaren kullanılmaya başlayabileceğini düşünüyorum. olağan olarak bu durum mecburî olmayacaktır çünkü federasyonlar açısından stadyumlara yeni teknolojik kurulumların hayli önemli yeni mali yükler manasına geleceğini düşünüyorum.
tıpkı vakitte, ligimizde rekabetin önümüzdeki dönemlerde giderek artacağını düşündüğümden, bilhassa Spor Toto Üstün Lig maçları için Futbol Federasyonumuzun mevzuyu önemli olarak takip etmesi ve yatırım plan ve programına bu mevzuyu da eklemesi gerektiği fikrindeyim.