Samuag
New member
Montrö Boğazlar Kontratı, 1936’da imzalanan ve Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde denetim ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren milletlerarası bir kontrattır.
MONTRÖ BOĞAZLAR KONTRATININ KIYMETİ
Kontrat, Türkiye’ye Boğazlar üzerinde tam denetim hakkı verir ve barış vakti sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Mutabakat, ayrıyeten Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde denetim ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı verir.
GENEL KARARLAR
Boğazlar kayıtsız kuralsız Türkiye Cumhuriyeti’ne bırakılacak, tahkimat (bir yeri düşman saldırısına karşı koyabilecek duruma getirmek için yapılan hendek, siper, haberleşme üzere savunma tesislerine verilen isim.) yapmak hakkı tanınacaktır.
Türk Hükûmeti, mukavelenin, savaş gemilerinin Boğazlar’dan geçişine ait her kararının yürütülmesine göz kulak olacaktır.
MONTRÖ BOĞAZLAR MUKAVELESİ UNSURLARI
Birinci Unsur
Bağıtlı Yüksek Taraflar, Boğazlar’da denizden geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğü unsurunu kabul ederler ve doğrularlar.
Bu özgürlüğün kullanılışı bundan bu biçimde işbu Kontrat kararlarıyla düzenlenmiştir.
KESİM I. – TİCARET GEMİLERİ
Husus 2
Barış vaktinde, ticaret gemileri, gündüz ve gece, bayrak ve yük ne olursa olsun, aşağıdaki 3. unsur kararları gizli kalmak üzere, hiç bir süreç (formalite) olmaksızın, Boğazlardan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) tam özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bu gemiler, Boğazlar’ın bir limanına uğramaksızın transit geçerlerken, Türk makamlarınca, alınması işbu Kontratının I sayılı Ek’inde öngörülen vergilerden ve harçlardan öbür, bu gemilerden hiç bir vergi ya da harç alınmayacaktır.
Bu vergilerin ya da harçların alınmasını kolaylaştırmak üzere, Boğazlar’dan geçecek ticaret gemileri, 3. hususta belirtilen istasyonun nazaranvlilerine isimlerini, uyrukluklarını, tonajlarını, gidecekleri yeri ve nereden geldiklerini bildireceklerdir.
Kılavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) isteğe bağlı kalmaktadır.
Husus 3
Ege Denizi’nden ya da Karadeniz’den Boğazlar’a giren her gemi, milletlerarası sıhhat kuralları çerçevesinde Türk maddeleriyle konulmuş olan sıhhat kontrolü için, Boğazlar’ın girişine yakın bir sıhhat istasyonunda duracaktır. Bu kontrol, bir pak sıhhat evrakı (patentesi) ya da işbu unsurun 2. fıkrasındaki kararların kapsamına girmediklerini doğrulayan bir sıhhat bildirisi gösteren gemiler için, gündüz ve gece, olabilen en büyük süratle yapılacak ve bu gemiler Boğazlar’dan geçişleri sırasında öbür hiç bir duruş zorunda bırakılmayacaklardır.
İçinde veba, kolera, sarı humma, lekeli humma (typhus exanlhematique) ya da çiçek hastalığı olayları bulunan ya da yedi günden az bir süre evvel bu hastalıklar bulunmuş olan gemilerle, bulaşık bir limandan beş sefer yirmi-dört saatten az bir müddetden beri ayrılmış olan gemiler, Türk makamlarının gösterebilecekleri sıhhat muhafaza bakılırsavlilerini gemiye almak üzere, sıhhat istasyonunda duracaklardır. Bu yüzden, hiç bir vergi ya da harç alınmayacaktır; sıhhat müdafaa nazaranvlileri Boğazlar’ın çıkışında bir sıhhat istasyonunda gemiden indirileceklerdir.
Husus 4
Savaş vaktinde, Türkiye savaşan değilse, ticaret gemileri, bayrak ve yük ne olursa olsun, 2. ve 3. unsurlarda öngörülen şartlar ortasında Boğazlar’dan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Kılavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) isteğe bağlı kalmaktadır.
Husus 5
Savaş vaktinde, Türkiye savaşmışa, Türkiye ile savaşta olan bir ülkeye bağlı olmayan ticaret gemileri, düşmana hiç bir biçimde yardım etmemek şartıyla, Boğazlar’da geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bu gemiler Boğazlar’a gündüz girecekler ve geçiş, her seferinde, Türk makamlarınca gösterilecek yoldan yapılacaktır.
Unsur 6
Türkiye’nin kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidi karşısında sayması durumunda, 2. husus kararlarının uygulanması bir daha de sürdürülecektir; lakin, gemilerin Boğazlar’a gündüz girmeleri ve geçişin, her seferinde, Türk makamlarınca gösterilen yoldan yapılması gerekecektir. Kılavuzluk, bu durumda, zarurî kılınabilecek, lakin fiyata bağlı olmayacaktır.
Husus 7
“Ticaret gemileri” terimi, işbu Mukavelenin II. Bölümünün kapsamına girmeyen bütün gemilere uygulanır.
KESİM II. – SAVAŞ GEMİLERİ
Unsur 8
İşbu Kontrat bakımından, savaş gemilerine ve bu gemilerin nitelikleriyle tonajlarının hesabı için uygulanacak tanımlama, işbu Kontratın II sayılı Ek’inde yer alan tanımlamadır.
Husus 9
Deniz kuvvetlerinin, sıvı olsun ya da olmasın, yakıt taşımak için bilhassa yapılmış olan yardımcı gemileri, 13. hususta belirtilen ön-bildirim şartına bağlı tutulmayacaklar ve, Boğazlar’ı tek başlarına geçmek şartıyla, 14. ve 18., unsurlar yeterince sınırlamaya bağlı tonajlar hesabına katılmayacaklardır. birebir vakitte, bu gemilerin, öteki geçiş şartlan bakımından, savaş gemileriyle bir tutulmaları süregidecektir.
bundan evvelki fıkrada belirtilen yardımcı gemiler, öngörülen kuraldışılıktan, lakin silâhları: yüzer amaçlara karşı en epey 105 milimetre çapında iki toptan, hava amaçlarına karşı en hayli 75 milimetre çapında iki silâhtan epeyce değilse yararlanabileceklerdir.
Unsur 10
Barış vaktinde, yavaşça su üstü gemileri, küçük savaş gemileri ve yardımcı gemiler, ister Karadeniz’e kıyıdaş olan ister olmayan Devletlere bağlı bulunsunlar, bayrakları ne olursa olsun, Boğazlar’a gündüz ve aşağıdaki 13. ve daha sonraki hususlarda öngörülen şartlar ortasında girerlerse, hiç bir vergi ya da harç ödemeksizin, Boğazlar’dan geçiş özgürlüğünden yararlanacaklardır. Üstteki fıkrada belirtilen sınıflara giren gemiler haricinde kalan savaş gemilerinin fakat 11. ve 12. unsurlarda öngörülen özel şartlar ortasında geçiş haklan olacaktır.
FESİH KOŞULLARI
Mukavelenin müddeti, yürürlüğe giriş tarihinden başlayarak, 20 yıl sürecektir. birebir vakitte, kontratın 1. unsurunda doğrulanan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğü unsurunun sonsuz bir müddetsi olacaktır.
20 Temmuz 1956’da mukavelenin müddeti bitmiş, mukaveleyi imzalayan devletler Montrö Boğazlar Mukavelesi’ni değiştirmek için teşebbüslerde bulunmuşlar lakin başarılı olamamışlardır.
Milletlerarası Deniz Hukuku kuralları ve fesih kaidelerinde da açıklandıği üzere gemilerin uğraksız geçiş (transit değildir) hakkı gereği mukavelenin değişmesi durumunda dahi, mukavelenin I sayılı Ek ‘i değişmedikçe Türk Boğaz’larından geçecek hiç bir gemiden mecburî olarak, kontratın I sayılı Ek ‘inde öngörülen vergilerden ve harçlardan diğer fiyat talep edilemeyecektir.
UKRAYNA KRİZİ niye ÇIKTI?
MONTRÖ BOĞAZLAR KONTRATININ KIYMETİ
Kontrat, Türkiye’ye Boğazlar üzerinde tam denetim hakkı verir ve barış vakti sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Mutabakat, ayrıyeten Türkiye’ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde denetim ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı verir.
GENEL KARARLAR
Boğazlar kayıtsız kuralsız Türkiye Cumhuriyeti’ne bırakılacak, tahkimat (bir yeri düşman saldırısına karşı koyabilecek duruma getirmek için yapılan hendek, siper, haberleşme üzere savunma tesislerine verilen isim.) yapmak hakkı tanınacaktır.
Türk Hükûmeti, mukavelenin, savaş gemilerinin Boğazlar’dan geçişine ait her kararının yürütülmesine göz kulak olacaktır.
MONTRÖ BOĞAZLAR MUKAVELESİ UNSURLARI
Birinci Unsur
Bağıtlı Yüksek Taraflar, Boğazlar’da denizden geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğü unsurunu kabul ederler ve doğrularlar.
Bu özgürlüğün kullanılışı bundan bu biçimde işbu Kontrat kararlarıyla düzenlenmiştir.
KESİM I. – TİCARET GEMİLERİ
Husus 2
Barış vaktinde, ticaret gemileri, gündüz ve gece, bayrak ve yük ne olursa olsun, aşağıdaki 3. unsur kararları gizli kalmak üzere, hiç bir süreç (formalite) olmaksızın, Boğazlardan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) tam özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bu gemiler, Boğazlar’ın bir limanına uğramaksızın transit geçerlerken, Türk makamlarınca, alınması işbu Kontratının I sayılı Ek’inde öngörülen vergilerden ve harçlardan öbür, bu gemilerden hiç bir vergi ya da harç alınmayacaktır.
Bu vergilerin ya da harçların alınmasını kolaylaştırmak üzere, Boğazlar’dan geçecek ticaret gemileri, 3. hususta belirtilen istasyonun nazaranvlilerine isimlerini, uyrukluklarını, tonajlarını, gidecekleri yeri ve nereden geldiklerini bildireceklerdir.
Kılavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) isteğe bağlı kalmaktadır.
Husus 3
Ege Denizi’nden ya da Karadeniz’den Boğazlar’a giren her gemi, milletlerarası sıhhat kuralları çerçevesinde Türk maddeleriyle konulmuş olan sıhhat kontrolü için, Boğazlar’ın girişine yakın bir sıhhat istasyonunda duracaktır. Bu kontrol, bir pak sıhhat evrakı (patentesi) ya da işbu unsurun 2. fıkrasındaki kararların kapsamına girmediklerini doğrulayan bir sıhhat bildirisi gösteren gemiler için, gündüz ve gece, olabilen en büyük süratle yapılacak ve bu gemiler Boğazlar’dan geçişleri sırasında öbür hiç bir duruş zorunda bırakılmayacaklardır.
İçinde veba, kolera, sarı humma, lekeli humma (typhus exanlhematique) ya da çiçek hastalığı olayları bulunan ya da yedi günden az bir süre evvel bu hastalıklar bulunmuş olan gemilerle, bulaşık bir limandan beş sefer yirmi-dört saatten az bir müddetden beri ayrılmış olan gemiler, Türk makamlarının gösterebilecekleri sıhhat muhafaza bakılırsavlilerini gemiye almak üzere, sıhhat istasyonunda duracaklardır. Bu yüzden, hiç bir vergi ya da harç alınmayacaktır; sıhhat müdafaa nazaranvlileri Boğazlar’ın çıkışında bir sıhhat istasyonunda gemiden indirileceklerdir.
Husus 4
Savaş vaktinde, Türkiye savaşan değilse, ticaret gemileri, bayrak ve yük ne olursa olsun, 2. ve 3. unsurlarda öngörülen şartlar ortasında Boğazlar’dan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Kılavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) isteğe bağlı kalmaktadır.
Husus 5
Savaş vaktinde, Türkiye savaşmışa, Türkiye ile savaşta olan bir ülkeye bağlı olmayan ticaret gemileri, düşmana hiç bir biçimde yardım etmemek şartıyla, Boğazlar’da geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bu gemiler Boğazlar’a gündüz girecekler ve geçiş, her seferinde, Türk makamlarınca gösterilecek yoldan yapılacaktır.
Unsur 6
Türkiye’nin kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidi karşısında sayması durumunda, 2. husus kararlarının uygulanması bir daha de sürdürülecektir; lakin, gemilerin Boğazlar’a gündüz girmeleri ve geçişin, her seferinde, Türk makamlarınca gösterilen yoldan yapılması gerekecektir. Kılavuzluk, bu durumda, zarurî kılınabilecek, lakin fiyata bağlı olmayacaktır.
Husus 7
“Ticaret gemileri” terimi, işbu Mukavelenin II. Bölümünün kapsamına girmeyen bütün gemilere uygulanır.
KESİM II. – SAVAŞ GEMİLERİ
Unsur 8
İşbu Kontrat bakımından, savaş gemilerine ve bu gemilerin nitelikleriyle tonajlarının hesabı için uygulanacak tanımlama, işbu Kontratın II sayılı Ek’inde yer alan tanımlamadır.
Husus 9
Deniz kuvvetlerinin, sıvı olsun ya da olmasın, yakıt taşımak için bilhassa yapılmış olan yardımcı gemileri, 13. hususta belirtilen ön-bildirim şartına bağlı tutulmayacaklar ve, Boğazlar’ı tek başlarına geçmek şartıyla, 14. ve 18., unsurlar yeterince sınırlamaya bağlı tonajlar hesabına katılmayacaklardır. birebir vakitte, bu gemilerin, öteki geçiş şartlan bakımından, savaş gemileriyle bir tutulmaları süregidecektir.
bundan evvelki fıkrada belirtilen yardımcı gemiler, öngörülen kuraldışılıktan, lakin silâhları: yüzer amaçlara karşı en epey 105 milimetre çapında iki toptan, hava amaçlarına karşı en hayli 75 milimetre çapında iki silâhtan epeyce değilse yararlanabileceklerdir.
Unsur 10
Barış vaktinde, yavaşça su üstü gemileri, küçük savaş gemileri ve yardımcı gemiler, ister Karadeniz’e kıyıdaş olan ister olmayan Devletlere bağlı bulunsunlar, bayrakları ne olursa olsun, Boğazlar’a gündüz ve aşağıdaki 13. ve daha sonraki hususlarda öngörülen şartlar ortasında girerlerse, hiç bir vergi ya da harç ödemeksizin, Boğazlar’dan geçiş özgürlüğünden yararlanacaklardır. Üstteki fıkrada belirtilen sınıflara giren gemiler haricinde kalan savaş gemilerinin fakat 11. ve 12. unsurlarda öngörülen özel şartlar ortasında geçiş haklan olacaktır.
FESİH KOŞULLARI
Mukavelenin müddeti, yürürlüğe giriş tarihinden başlayarak, 20 yıl sürecektir. birebir vakitte, kontratın 1. unsurunda doğrulanan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğü unsurunun sonsuz bir müddetsi olacaktır.
20 Temmuz 1956’da mukavelenin müddeti bitmiş, mukaveleyi imzalayan devletler Montrö Boğazlar Mukavelesi’ni değiştirmek için teşebbüslerde bulunmuşlar lakin başarılı olamamışlardır.
Milletlerarası Deniz Hukuku kuralları ve fesih kaidelerinde da açıklandıği üzere gemilerin uğraksız geçiş (transit değildir) hakkı gereği mukavelenin değişmesi durumunda dahi, mukavelenin I sayılı Ek ‘i değişmedikçe Türk Boğaz’larından geçecek hiç bir gemiden mecburî olarak, kontratın I sayılı Ek ‘inde öngörülen vergilerden ve harçlardan diğer fiyat talep edilemeyecektir.
UKRAYNA KRİZİ niye ÇIKTI?